دریافت: 21/6/94   پذیرش: 29/9/94

مقدمه: مطالعه حاضر ابتدا تغییرات مرگ‌ومیر در ایران را در فاصله سال‌های 90-1375 مدل‌سازی کرده است؛ سپس به پیش‌بینی میزان‌های مرگ‌ومیر تا افق 1420 ‌پرداخته است. با داشتن میزان‌های مرکزی مرگ ومیر به تفکیک گروه‌های سنی، جداول عمر سالانه برای دوره 1420-1375ساخته شد و میزان‌های مرکزی مرگ‌ومیر ویژه سنی نیز برای سال‌های آینده پیش‌بینی شد.

روش کـار: برای تعیین میزان درستی و اعتبار داده‌های موجود در زمینه مرگ‌ومیر، ابتدا داده‌ها ارزیابی شده و سپس با استفاده از روش لی و کارتر مدل‌سازی شدند. داده‌های مورد استفاده شامل داده‌های فوت ثبتی سازمان ثبت احوال کشور (90-1375) و سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن سال‌های 90-1375 بود. بعد از اطمینان از صحت داده‌ها، روند تغییرات مرگ‌ومیر در سال‌های 90-1375 مدل‌سازی شد. این مدل‌ها در پیش‌بینی مرگ‌ومیر در دوره‌های آتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان می‌دهد میزان خام مرگ‌ومیر از 5/6 در سال 1375 به 1/6 در سال 1390 کاهشی بوده است. امید زندگی در بدو تولد از 3/66 به 1/71 برای مردان و از 4/68 به 7/75 برای زنان افزایشی بوده است. پیش‌بینی می‌شود امید زندگی مردان ایران در سال 1420 به 8/74 سال (با فاصله اطمینان 95%: 2/76-9/72) و امید زندگی زنان ایرانی در سال 1420 به 5/82 سال (با فاصله اطمینان 95%: 3/84-8/79) افزایش یابد.

نتیجه‌گیری: روند نزولی نزدیک به ثابت میزان خام مرگ‌ومیر، ایران را از جمله کشورهای با مرگ‌ومیر پایین کودکان و سالمندان (به دلیل سهم اندک جمعیت سالمند) قرار می‌دهد. با این‌حال، افزایش میزان‌‌های مرگ‌ومیر ویژه سنی در سنین 35 -18 سالگی علت عمده رشد کند امید زندگی مردان ایرانی برای 30 سال آینده می‌باشد.