مقدمه: بررسی‌های قبلی نشان می‌دهد که برنامه ثبت سرطان کشور عملکرد مناسبی نداشته و بازبینی برنامه کشوری ضروری می‌باشد. این مطالعه با هدف بررسی نظام ثبت سرطان در 18 کشور دنیا و پیشنهاد برنامه جدیدی برای انجام ثبت سرطان در ایران صورت گرفت.

روش‌کار: اطلاعات ثبت سرطان ایران و 18 کشور که حد اقل 10 میلیون نفر جمعیت داشتند و نتایج ثبت سرطان آنها توسط مرکز بین‌المللی تحقیقات سرطان منتشر شده بود مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. به علاوه، روند توسعه تعداد مراکز ثبت سرطان در این کشورها از تأسیس اولین مرکز ثبت سرطان تا سال 1997 میلادی بررسی شد. همچنین با بررسی فعالیت‌های ثبت سرطان در کشور و بهره‌گیری از تجربه جهانی پیشنهاداتی برای اصلاح سیستم ثبت سرطان ارایه شد.

یافته‌ها: به طور متوسط 6/24% از سطح جغرافیایی کشورهای مورد مطالعه تحت پوشش برنامه ثبت سرطان قرار داشت. در تمام کشورهای مورد مطالعه ثبت سرطان جمعیتی وجود داشت و توسعه تعداد مراکز ثبت سرطان به صورت تدریجی صورت گرفته بود. به طور متوسط در هر 10 سال حدود 3 مرکز ثبت سرطان در مجموع کشورها تأسیس شده است.

نتیجه‌گیری: به جای ثبت سرطان پاتولوژی پیشنهاد می‌شود ثبت جمعیتی به صورت منطقه‌ای در کشور پیگیری شود و در نهایت با انجام ثبت سرطان جمعیتی در 25 الی 30% مناطق کشور آمار دقیق سرطان تولید شود. پیشنهاد می‌شود در ابتدا ثبت سرطان جمعیتی در استان‌های فارس، تهران، گلستان و اردبیل مورد توجه و حمایت علمی و مالی قرار گیرد و تمام تلاش‌ها برای کیفیت مناسب و اعتبار آنها صورت گیرد. پس از اطمینان از موفقیت آنها به سایر مناطق مورد نظر توسعه یابد.