مقدمه: به منظور اجرای برنامه‌های کنترل دخانیات، قانونمند کردن تولید، توزیع، فروش و مصرف سیگار از اهمیت خاصی برخودار است. این مهم صورت نمی‌گیرد مگر اینکه اطلاع کافی و دقیق از نوع سیگار‌های مصرفی در دست باشد. این مطالعه برای اولین بار در کشور به این شکل و جهت دستیابی به میزان سیگار‌های قانونی و قاچاق طراحی شده است.

روش کار: این مطالعه به صورت مقطعی توصیفی در شهر تهران طی 6 ماهه دوم سال 1387 انجام گرفت. افراد سیگاری شهر تهران که حداقل سابقه 1 سال مصرف سیگار را ذکر کرده‌اند به صورت تصادفی در نقاط مختلف شهر مورد ارزیابی پاکت سیگارشان قرار گرفتند. علاوه بر اطلاعات دموگرافیک و وضعیت مصرف دخانیات، نوع ایرانی و خارجی و همچنین قانونی و قاچاق سیگار این افراد ثبت گردید.

یافته‌ها: در این مطالعه 630 نفر با میانگین سنی 2/12 ± 9/39 شرکت نمودند. 9/61% از آنان سیگار‌های خارجی مصرف‌ می‌نمودند و 5/22% از سیگار‌های مصرفی آنان قاچاق بوده است. در میان سیگار‌‌های خارجی، ‌67% به صورت قانونی تهیه، ساخت و یا وارد می‌گردید. 6% از سیگار‌های تولید داخل به صورت قاچاق بوده است.

نتیجه‌گیری: گرایش به مصرف سیگار‌های خارجی بالا است و به نظر می‌رسد سیگار‌های قاچاق متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرد که این امر لزوم نظارت قانونی دقیق‌تر بر مراحل توزیع و فروش دخانیات و نیز اجرای مطالعات تکمیلی را خاطر نشان می‌سازد.