مقدمه: به دلیل شیـوع بالاتر اختلالات تکامل در شیرخواران پرخطر و ضرورت پیگیـری‌های بیشتر و متفاوت در آنان در سال‌های اولیه عمر، تعیین عوامل مؤثر در بروز اختلالات تکامل در این شیرخواران در هر جامعه‌ای اهمیت دارد.

روش کـار: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی (مورد– شاهدی) که در سال‌های 85 -1384 انجام شد، 283 شیرخوار شامل 143 نفر مورد و 140 نفر شاهد، از مراکز بهداشتی- درمانی شمال و شرق تهران شرکت نمودند. گروه مورد شیرخواران پر خطری بودند که به علت داشتن یک یا چند عامل خطرساز برای ایجاد تأخیر و یا اختلال تکامل حرکتی ارجاع شده بودند و در معاینه عصبی- تکاملی توسط متخصص کودکان دارای ضریب تکامل حرکتی زیر 70 بودند و 140 شیرخوار از همان مراکز که در این ارزیابی دارای ضریب تکامل حرکتی بالای 70 بودند در گروه شاهد قرار داده شدند. جهت بررسی بیشتر ارتباط عوامل خطر با طبیعی و غیرطبیعی بودن تکامل شیرخوار از نسبت بخت استفاده گردید.

یافته‌ها: دراین مطالعه عوامل ذیل دارای ارتباط معنا‌دار با اختلال تکامل حرکتی بودند: آسفیکسی دوره حوالی تولد‌ (تشنج نوزادی، دیسترس جنینی و آپگار دقیقه بیست با درجه 3-0)، وزن پایین هنگام تولد، تولد پیش از موعد و پارگی زودرس کیسه آمنیوتیک.

نتیجه‌گیری: با توجه به مؤثر بودن عوامل فوق در ایجاد اختلال تکامل حرکتی، در جهت پیشگیری از این عوامل و شناسایی هر چه سریع‌تر شیرخواران دچار تأخیر تکامل و به منظور انجام مداخلات درمانی و توانبخشی به موقع و اقدامات سریع برای این شیرخواران، در نظر گرفتن عوامل مؤثر فوق در سیستم بهداشتی– درمانی لازم است.