مقدمه: در بعضی از کشورهای دنیا با وجود عدم جداسازی ویروس پولیوی وحشی از نمونه‌های بالینی، گردش خفته ویروس در نمونه‌های فاضلاب گزارش شده است. به‌همین دلیل سازمان جهانی بهداشت جهت تأیید نهایی ریشه‌کنی ویروس فلج اطفال، پایش محیطی نمونه‌های فاضلاب و آب‌های سطحی را پیشنهاد نموده است. در این پژوهش با توجه به چرخش ویروس پولیوی وحشی در دو کشور افعانستان و پاکستان و همچنین احتمال ورود این ویروس به ایران، جهت اطمینان از ریشه‌کنی ویروس پولیوی وحشی، پایش محیطی در شهر تهران انجام شده است.

روش کـار: در این پژوهش63 نمونه از 6 سیستم تصفیه فاضلاب اصلی شهر تهران با روش Grab sample در مدت یک‌سال تهیه شد و با روش‌های مستقیم و دو روش تغلیظ رسوبی و دوفاز، ویروس پولیو در رده‌های سلولی حساس شناسایی گردید. سپس ویروس‌های پولیوی جدا شده با روش میکرونوترالیزاسیون تعیین تیپ و با روش‌های الایزا و پروب هیبریدیزاسیون افتراق داخل تیپی انجام شد.

یافته‌ها: از مجموع کل نمونه‌ها، تنها از 14 مورد (22/22٪) ویروس پولیو جداسازی گردیدکه خوشبختانه هیچ کدام ویروس وحشی نبودند. از این تعداد 6 (52/9٪)، 13 (63/20٪) و14 (22/22٪) ویروس پولیو به‌ترتیب با روش مستقیم، تغلیظ رسوبی و دوفاز جداسازی شد. بیشترین فراوانی ویروس‌های جدا شده مربوط به پولیوی تیپ یک و دو (هر کدام با فراوانی 28/14٪) و پولیوی تیپ سه ( با فراوانی 43/71٪) بود.

نتیجه‌گیری: نتایج نشان‌دهنده سطح مناسب پوشش ایمن‌سازی در ایران و همچنین مؤید پایش مناسب انجام شده در سال‌های اخیر در کشور است.