مقدمه: ناباروری‌ در مردان‌، عامل 30% ناباروری زوجین در بین دلایل دیگر می ‌ باشد. اختلال در مواد ژنتیکی حایز اهمیت است زیرا موجب‌ انتقال ناقص اطلاعات وراثتی به جنین می ‌ شود . به همین دلیل ، حفظ تمامیت‌ و صحت‌ DNA درهسته‌ اسپرم‌، برای‌ انتقال‌ تمام‌ و کمال‌ ماده‌ وراثتی‌ از نسلی‌ به‌ نسل‌ دیگر بسیار مهم‌ است.‌ هدف از این‌ تحقیق ارزیابی‌ و مقایسه‌ میزان‌ آسیب زمینه‌ در DNA اسپرم‌ چهار گروه‌ افراد سالم‌ و نابارور بوده است‌.

روش ‌ کار: به‌ این‌ منظور نمونه اسپرم 30 نفر ازهر گروه (مردان سالم و سه گروه از مردان نابارور) با روش‌ سنجش‌ ستاره‌ دنباله‌دار (Comet assay) قلیایی مورد بررسی قرار گرفت. در این روش، ابتدا سلول ‌ ها در بستری از ژل‌آگارز روی لام قرار گرفته‌ و پس از لیز در بافردر شرایط قلیایی‌ الکتروفورز شدند. DNA آسیب‌ دیده‌، تحت‌ جریان‌ الکتروفورز به‌ سمت‌ آند مهاجرت‌ کرده‌ و شکلی‌ شبیه به‌یک‌ ستاره‌ دنباله ‌ دار را در زیر میکروسکوپ‌ فلوئورسانس‌ ایجاد نمود که به طور چشمی و درجه ‌ بندی استاندارد مورد بررسی قرار گرفت. میزان آسیب در DNA هر یک از گروه ‌ ها تعیین و تفاوت از نظر آماری با استفاده از آزمون ‌ های ANOVA و Post hoc test با یکدیگر مقایسه شد.

نتایج: در صد‌ فراوانی‌ آسیب‌ DNA در اسپرم‌ افراد سالم ، ‌ کمتر از دیگر گروه ‌ های مورد بررسی بوده است. دو گروه اولیگواسپرم و اولیگو استنواسپرم به ترتیب از نظر میزان آ سیب موجود در DNA بعد از گروه سالم قرار دارند. از مقایسه آماری به عمل آمده بین درصد آسیب DNA تعیین شده برای گروه ‌ه ا مشخص شد که گروه ‌ های اولیگواسپرم و اولیگواستنواسپرم و استنواسپرم در مقایسه با گروه سالم از نظر آسیب زمینه در DNA با 05/0 P< تفاوت معنی داری را نشان م ی‌ دهند. در گروه افراد نابارور بیشترین آسیب زمینه در DNA مربوط به نمونه ‌ های ا ستنو اسپرم بوده است.

نتیجه‌گیری: نتایج بیانگر آن است که آسیب زمینه در DNA اسپرم افراد نابارور ، بیشتر از افراد سالم است و در بین افراد نابارور، افراد آستنواسپرم آسیب DNA بیشتری را نشان می ‌ دهند. به نظر می ‌ رسد آسیب بیشتر مشاهده شده در افراد نابارور ناشی از کمبود سیستم‌ آنتی‌اکسیدانتی‌ در مراحل مختلف اسپرماتوژنز و مایع‌ منی‌ باشد. وجود عوامل آنتی اکسیدان مانع ایجاد آسیب‌ در DNA توسط مواد اکسیداتیو می ‌ شود.