دریافت: 8/12/94   پذیرش: 5/3/95

چکیده

مقدمه: کاهش و کنترل عوامل مضر و بیماری‌زای مرتبط با انتشار ریزگردها مانند تیتانیم و منیزیم یکی از اهداف مهم در نظام عمومی سلامت است. در این پژوهش، بررسی ریزجلبک پروکاریوتی فوتوسنتزکننده‌ی خاکِ منطقه‌ی نیمه بیابانی عسلویه و امکان بکارگیری آن‌ها در مقابله با انتشار ریزگردها انجام شده است.

روش کـار: ریزجلبکِ میکروکولئوس از خاک منطقه‌ی عسلویه جداسازی و شناسایی شد. شناسایی بر اساس ویژگی‌های ریخت‌شناسی و کلیدهای شناسایی استاندارد انجام شد. سلول‌ها در محیط کشت جردن، کشت داده شده و سپس زیست توده‌ی جلبکی به صورت سوسپانسیون بر سطح خاک پاشیده، و تشکیل لایه‌ی زیستی به مدت یک ماه بررسی شد. اثر افزودن زیست‌توده بر تشکیل لایه‌ی زیستی خاک با روش پردازش تصاویر معین شد.

یافته‌ها: در آغاز آزمایش‌ها، لایه‌ی زیستی بر روی سطح خاک موجود نبود اما در مدت آزمایش بر روی کل سطح خاک تشکیل شد. در مقایسه با کنترل، لایه‌ی تشکیل شده پوششی از غلاف‌های درهم دارای تریکوم‌های میکروکولئوس بر روی سطح خاک تشکیل شد. تریکوم‌های این گونه پروکاریوتی ریزجلبک، با تشکیل پوششی سطحی سبب شد تا مقاومت خاک در برابرعوامل فرسایشی مانند باد افزایش یابد.

نتیجه‌گیری: مقابله با انتشار ریزگردها از راه مقاوم‌سازی خاک مناطق بیابانی و نیمه بیابانی کشور که مستعد انتشار ریزگردهاهستند با تقویت لایه‌ی زیستی خاک امکان‌پذیر است. وجود سویه ی بومی میکروکولئوس در بیابان‌های گرم و خشک منطقه‌ی عسلویه و دیگر مناطق بیابانی جهان نشانی از توانایی میکروکولئوس برای بکارگیری در این روش است.

گل‌‌واژگان: تقویت خاک، ریزگردها، لایه‌ی زیستی خاک، میکروکولئوس