دریافت: 16/8/94   پذیرش: 5/12/94

چکیده

مقدمه: رفتارهای پیشگیری از باروری از مهم‌ترین مؤلفه‌های‌ تحولات جمعیتی می‌باشد. از این رو سیاست‌های جمعیتی عمدتاً حول محور تنظیم خانواده اعمال می‌شود. در ایران با توجه به کاهش رشد جمعیت، سیاست‌های جمعیتی تا حدودی دستخوش تغییراتی شده است. هدف از انجام این مطالعه بررسی تأثیر تغییر رویکرد سیاست‌های باروری بر روند استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری در ده سال اخیر می باشد.

روش کـار: این پژوهش مبتنی بر جمعیت با استفاده از اطلاعات مطالعه‌ی قند و لیپید تهران، شیوع استفاده از روش‌های جلوگیری از بارداری در چهار مقطع زمانی سال‌های 81، 84، 87، و 90 را مورد ارزیابی قرار داد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد روند استفاده از روش‌های مدرن پیشگیری از بارداری سیر نزولی، و روش‌های سنتی سیر صعودی داشته؛ و تمایل به بارداری با شیب بسیار کندی در بین زنان جوان‌تر از 35 سال در حال افزایش است. استفاده از روش‌های مردانه، خصوصاً کاندوم به طور مرتب در حال افزایش می‌باشد، و روش‌های مدرن زنانه شامل دستگاه داخل رحمی (IUD)، قرص جلوگیری از بارداری، توبکتومی و آمپول روند کاهشی داشت، به طوری که در فاز چهارم درصد استفاده از روش‌های مردانه بیشتر از روش‌های مدرن زنانه بود که با سطح تحصیلات و تعداد فرزندان نیز ارتباط معناداری نداشت (15/0=p) و (08/0=p).

نتیجه‌گیری: تغییر سیاست‌های جمعیتی کلان کشور در جهت افزایش باروری، منجر به کاهش تدریجی استفاده از روش‌های مدرن جلوگیری از بارداری شده است. دانستن این روند می‌تواند سیاستگزاران را در زمینه پیش‌بینی، طراحی و اجرای انواع تصمیمات آتی یاری رساند، و راهکارهای ارزنده‌ای برای تعیین دقیق این سیاست‌ها در کشور ارایه دهد.

گل‌‌واژگان: سیاست‌های جمعیتی، تنظیم خانواده، مطالعه‌ی قند و لیپید تهران