دریافت: 4/9/94   پذیرش: 16/12/94

مقدمه: این مطالعه به منظور ارایه راهکارهایی جهت جذب نخبگان ایرانی مقیم و غیرمقیم در کشور در قطب‌های علوم پزشکی و کاهش میزان فرار مغزها صورت گرفته است.

روش کـار: این مطالعه به روش تحلیل ذینفعان در سال 1393 انجام شد. پروتکل و ابزارهای تحلیل ذینفعان توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت به فارسی برگردانیده شد. با استفاده از مرور شواهد و مستندات و همچنین برگزاری جلسات هم‌اندیشی، لیستی شامل 36 نفر در 5 بخش و 13 زیر بخش از تمامی ذینفعان در امر جذب نخبگان در کشور، شناسایی، تعریف، دسته‌بندی و اولویت‌گذاری شدند. در هر یک از این گروه‌ها حداقل یک ذینفع در مصاحبه‌های کیفی نیمه باز شرکت داده شدند. به منظور تحلیل نظام‌مند و عینی خصوصیات مشخص شده از تحلیل محتوا بهره گرفته شد.

یافته‌ها: تحلیل کیفی مطالعه بر حسب درونی یا بیرونی بودن، سطح دانش، نظرات، موضع‌گیری، معایب و مزایا، همسویی گروه‌ها، میزان منابع در اختیار و ابتکارعمل گروه‌های ذینفع در مورد سیاست مورد مطالعه ارایه شد. گروه‌های ذینفع نظرات متغیر و گاهاً متضادی را در این موارد ابراز کردند، اما به طور کلی بنیاد ملی نخبگان، مجریان سیاست، سیاست‌گذران و قطب‌ها به ترتیب دارای بیشترین و خود نخبگان دارای کمترین میزان قدرت و تأثیرگذاری بودند.

نتیجه‌گیری: به منظور دستیابی به راهکاری قابل اتکا، در مرحله اول باید قطب‌های علوم پزشکی، افراد نخبه و استعداد درخشان باز تعریف شوند. مبتنی بر این بازتعریف و نظرات گروه‌های ذینفع، مدلی مفهومی ارایه شد که تعامل قطب‌ها از طریق نخبگان و استعدادهای برتر در واحدهای مدیریت دانشی، تحقیقات بالینی، کرسی پژوهشی، شرکت‌های دانش بنیان و کارآفرینی اجتماعی را ترسیم کرده است.