دریافت: 21/2/94   پذیرش: 25/5/94

چکیده

مقدمه: هدف از برنامه ابتکارات جامعه‌محور، دستیابی به کیفیت بهتر زندگی از طریق توسعه اقتصادی- اجتماعی و توانمند نمودن جامعه به منظور افزایش کنترل آن‌ بر مؤلفه‌های تأثیرگذار بر سلامت است. هدف از این مقاله، ارایه الگوی توانمندسازی اجتماع‌محور به عنوان سنگ‌بنای این برنامه می‌باشد.

روش کـار: به منظور ارایه الگوی مناسبی برای توانمندسازی جامعه محلی، علاوه بر مرور تجارب ملی و بین‌المللی، تیمی از متخصصان حوزه توانمندسازی به عنوان کمیته مشورتی تدوین الگو شکل گرفت. تعداد 10 جلسه مشورتی با مشارکت 11 نفر از متخصصان، به منظور تبیین اهداف و اجزای الگو برگزار شد و الگوی استخراج شده در یک کارگاه دو روزه با حضور 15 نفر از کارشناسان برنامه ابتکارات جامعه‌محور، مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

یافته‌ها: الگوی توانمندسازی در چهار جزء و 18 گام اجرایی تدوین گردید. این اجزا شامل فراهم‌سازی زمینه‌های اجرا، پیاده‌سازی فرایند توسط تیم داوطلب روستا، پایش و ارزشیابی و مستندسازی تجارب و فعالیت‌های برنامه می‌باشد. برای هر یک از این اجزا، گام‌های اجرایی که می‌بایست توسط سازمان متولی یا جامعه محلی برداشته شود مشخص گردید.

نتیجه‌گیری: الگوی ارایه شده، مطابق با اصول توانمندسازی اجتماع‌محور برای جامعه محلی و متولیان برنامه، گام‌های اجرایی را مشخص نموده است. این الگو می‌تواند در جهت تأمین اهداف طرح تحول نظام سلامت در ارایه خدمات بهداشتی در مناطق حاشیه‌نشین و سکونت‌گاه‌های غیررسمی شهرها و ﺑﺮای ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻋﻀﻮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺪﯾﺘﺮاﻧﻪ‌ ﺷﺮﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﮐﻪ درگیر اجرای برنامه ابتکارات جامعه‌محور هستند خطوط راهنما ارایه دهد.

گل‌‌واژگان: توانمندسازی، الگو، ابتکارات جامعه‌محور، توسعه روستایی