دریافت: 27/2/94   پذیرش: 25/5/94

مقدمه: مداخلات سلامت مبتنی بر وب و تلفن همراه (که «مداخله‌های اینترنتی» یا «مداخله‌های eHealth/ mHealth » نیز نامیده می‌شوند) ابزارها یا درمان‌هایی عمدتاً مبتنی بر تغییر رفتار هستند که برای ارایه از طریق اینترنت و یا تلفن همراه، طراحی‌ و عملیاتی شده‌اند. این مداخله‌ها شامل ابزارهای الکترونیکی برای بیماران، مراقبان آن‌‌ها، افراد سالم و هم‌چنین ارایه‌دهندگان خدمات سلامت می‌شوند. بیانیه کانسورت (CONSORT) به منظور ارتقای کیفیت گزارش‌دهی کارآزمایی‌های تصادفی‌شده شاهددار (RCTs) تدوین گردید. در عین حال که بیانیه کانسورت را می‌توان به عنوان راهنمایی عام برای گزارش‌‌‌دهی کارآزمایی‌های eHealth وmHealth  مورد استفاده قرار داد،  RCT‌های مبتنی بر وب، مسایل و چالش‌های بسیار خاصی دارند که اختصاصاً ناشی از جزئیات مداخله هستند که تکرارپذیری و شکل‌گیری فرضیه را ممکن سازند. هدف از این مطالعه، بسط چک‌‌لیست کانسورت و نام‌گذاری آن به کانسورت سلامت الکترونیک (CONSORT-EHEALTH) به معنی «استانداردهای تلفیقی گزارش‌دهی کارآزمایی‌های سلامت با استفاده از برنامه‌های کاربردی (اپلیکیشن های) الکترونیک و نرم‌افزار‌های تلفن همراه و سلامت از راه دور آنلاین (Tele Health) بود» تا به این وسیله، ضمیمه‌ای از بیانیه اصلی کانسورت به عنوان راهنمایی برای نویسندگان مداخلات eHealth و mHealth فراهم شود.

روش کـار: روش کار شامل بررسی متون علمی و به دنبال آن بررسی پیمایشی بین صاحب‌‌نظران eHealth و برگزاری یک کارگاه آموزشی بود.

یافته‌ها: چک‌‌لیستی به عنوان ضمیمه‌ای برای بیانیه کانسورت تهیه شد. این ابزار توسط «مجله تحقیقات اینترنت پزشکی»(JMIR) مورد استفاده قرار گرفته است و نویسندگان  RCT‌های  eHealth، در زمان ارسال مقاله به JMIR، ملزم به ارسال یک نسخه الکترونیکی از این چک‌‌لیست جدید هستند تا توضیح دهند چگونه هر یک از زیرعنوان‌های آن را پوشش داده‌اند.

نتیجه‌گیری: راهنمای CONSORT-EHEALTH این قابلیت بالقوه را داراست که ضمن بهبود گزارش‌‌دهی، مبنایی برای ارزیابی اعتبار و قابلیت اجرای کارآزمایی‌های  eHealth فراهم آورد. زیرعنوان‌هایی که چگونگی گزارش‌دهی این مداخلات را تشریح می‌کنند، می‌توانند برای گزارش‌دهی ارزیابی‌های سایر مطالعات (غیر ازRCTs) نیز مورد استفاده قرار گیرند. به عنوان بخشی از فرایند توسعه و گسترش این راهنما، گنجاندن یک جزء ارزشیابی، ضروری است. بنابراین، از نویسندگان  RCTها بازخورد دریافت خواهد شد و یک مطالعه با طراحی قبل و بعد نیز انجام خواهد گرفت تا مشخص شود آیا با تدوین این چک‌لیست، گزارش‌‌دهی بهبود یافته است یا خیر.

گل‌‌واژگان:ارزشیابی، اینترنت، سلامت همراه، استانداردهای گزارش‌دهی، استانداردهای انتشار، راهنماها، کنترل کیفیت، کارآزمایی‌های تصادفی‌ شده شاهددار، انفورماتیک پزشکی