دریافت: 15/8/93   پذیرش:15/11/93

چکیده

مقدمه: امروزه نظام سلامت به دلیل عواملی چون تغییرات سریع وضعیت اجتماعی و اقتصادی، شهرنشینی، تغییر در الگوی بیماری‌ها، افزایش بار بیماری‌های مزمن دچار چالش‌هایی گردیده و به منظور دستیابی به عدالت در سلامتنیازمند اصلاح و بازنگری با استفاده از رویکرد اجتماعی می‌باشد. هدف این مطالعه، بازنگری و ارتقای نظام مراقبت‌های اولیه سلامت کشور با رویکرد تعیین کننده‌های اجتماعی سلامت و طراحی و ارایه مدل درخصوص ساختارهای مورد نیاز و چگونگی ارتباط بین آن‌ها بود.

روش کـار: این مطالعه با رویکرد کیفی به روش تحلیل محتوا و بر اساس نمونه‌گیری مبتنی بر هدف، با مشارکت کارشناسان صاحب‌نظر (5 بحث گروهی متمرکز) و سیاست‌گزاران و مدیران نظام سلامت(11 مصاحبه فردی) انجام شد.

یافته‌ها: تجزیه و تحلیل داده‌ها بیانگر سه مفهوم اصلی سطح ملی، سطح استان و سطح شهرستان بود و در ذیل هر مفهوم نیز دو زیرطبقه "بازنگری ساختارهای موجود" و "ساختارهای پیشنهادی" قرارگرفت. ساختارهایی که در زیر طبقه "بازنگری ساختارهای موجود" قرار گرفتند عبارت بودند از "نظام ارایه خدمات سلامت" و "شوراهای تصمیم‌گیری بین‌بخشی" و بخشی که در زیرطبقه "ساختارهای پیشنهادی" مطرح گردید "توانمندسازی جامعه و همکاری‌های بین‌بخشی و عدالت در سلامت" بود. در نهایت، مدل پیشنهادی نظام مراقبت‌های اولیه سلامت با رویکرد تعیین کننده‌های اجتماعی سلامت باتأکید بر مناطق شهری طراحی گردید.

نتیجه‌گیری: با توجه به اهمیت تعیین کننده‌های اجتماعی در ارتقای سطح سلامت جامعه، به نظر می‌رسد فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم درجهت بازنگری نظام مراقبت‌های اولیه سلامت کشور با رویکرد تعیین کننده‌های اجتماعی سلامت، ضروری می‌باشد.