مقدمه: با اجرای برنامه پزشک خانواده و بیمه روستایی، جلب مشارکت نهادهای محلی و مردم از طریق تشکیل هیأت امناء و جذب رابط بهداشتی مورد تأکید قرار گرفت. این مطالعه به منظور تعیین میزان جلب مشارکت نهادهای محلی در استان‌های شمالی ایران انجام گرفت.

  روش کـار: این مطالعه از نوع مقطعی بود که در شش ماهه دوم 1391 انجام گرفت. 25% مراکز مجری طرح پزشک خانواده و بیمه روستایی در سه استان گلستان، مازندران و گیلان، مجموعاً 139 مرکز از 552 مرکز مجری به صورت تصادفی سیستماتیک به عنوان نمونه‌های پژوهش انتخاب شدند و در هر مرکز منتخب، میزان جلب مشارکت اعضای نهادهای محلی در دسترس مورد بررسی قرار گرفت. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. داده‌ها در SPSS 18 با آزمون‌های مرتبط آماری در سطح معناداری 05/0 α< تحلیل شد.

  یافته‌ها: از 139 مرکز مورد بررسی، 57 مرکز (41%) نسبت به تشکیل هیأت امناء اقدام کردند که در استان‌های شمالی (با بالاتر بودن آن در استان گلستان) تفاوت معنادار داشت (001/0= p ). 61 مرکز (9/43%) نسبت به جذب رابط بهداشتی اقدام کردند که در استان‌های شمالی (با بالاتر بودن آن در استان گیلان) تفاوت معنادار داشت (001/0= p ). میانگین درخواست مشارکت خانه‌های بهداشت و مراکز بهداشتی درمانی از اعضای نهادهای محلی در طول شش ماه گذشته جهت مداخله در حل مشکلات مربوط به سلامت به ترتیب 6/1±7/2 و 3/1±7/1 بار و جهت تأمین منابع و امکانات مورد نیاز برای اجرای مداخلات سلامت 3/1±8/1 و 5/1±1/1 بار و برای شرکت در جلسات رسمی 7/1±1/3 و 3/1±9/1 بار بود. میزان درخواست مشارکت خانه‌های بهداشت جهت تأمین منابع (با بالاتر بودن آن در استان مازندران) (009/0= p )و میزان شرکت اعضای نهادهای محلی در جلسات رسمی مرکز بهداشتی درمانی (با بالاتر بودن آن در استان گلستان) در استان‌های شمالی کشور (005/0= p )تفاوت معنادار وجود داشت.

  نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان می‌دهد که درصد زیادی از مراکز مجری نسبت به جلب مشارکت جامعه اقدام نکرده اند. لذا برای گسترش و توسعه جلب مشارکت جامعه در همه مراکز مجری، باید برنامه‌های مداخله‌ای طراحی و اجرا گردد.