مقدمه: هدف از این مطالعه دو مرحله‌ای، طراحی مجموعه استانداردهایی برای ارزیابی تولیت نظام سلامت دهان و دندان؛ و ارزیابی وضعیت کنونی کشور ایران بر اساس آن‌ها می‌باشد.

  روش کار: بر اساس روش تغییر یافته رند ( modified RAND-UCLA ) با مرور جامع پایگاه‌های داده‌ای الکترونیک و سایت رسمی تعدادی از سازمان‌های بین‌المللی، راهکارهای کارای سیاست‌گذاری در حیطه تولیت، استخراج شدند و بر اساس شش زیرحیطه تولید و انتشار خردورزی، تعیین جهت‌گیری راهبردی، فراهم‌سازی زیرساخت‌های سازمانی متناسب با اهداف راهبردی، وضع مقررات، تأثیرگذاری بر سایر حوزه‌ها از طریق رهبری بین‌بخشی و اطمینان از پاسخگویی طبقه‌بندی شدند. میزان اهمیت و ارتباط استانداردهای تدوین شده با استفاده از آرای صاحب‌نظران سنجیده شد. در مرحله دوم، با استفاده از لیست نهایی استانداردها و با مصاحبه با صاحب‌نظران حوزه سلامت دهان و مرور اسناد، تولیت نظام سلامت دهان (دراین مقاله وضع مقررات) مورد ارزیابی نقادانه قرار گرفت.

  یافته‌ها: از مجموع 38 استاندارد نهایی، 18 استاندارد مربوط به وضع مقررات بود. اکثر استانداردهای نامناسب مربوط به وضع مقررات برای بیمه‌های دندان‌پزشکی بودند. مقررات مربوط به اطمینان از هزینه اثربخش وایمن بودن مواد و تکنیک‌های به کار رفته در دندان‌پزشکی و کیفیت خدمات ارایه شده به بیماران، قوانین مربوط به مبادلات پایه بازار سلامت در دندان‌پزشکی، حق مالکیت معنوی و فلوریداسیون آب ناقص بودند و یا به طورمطلوب پیاده نمی‌شدند. نحوه فعلی اجرایی شدن جریمه‌ها و تنبیهات در برخورد با مصادیق کارکرد نامناسب ارایه‌دهندگان و قوانین مربوط به تربیت و توزیع مناسب ارایه‌دهندگان خدمات دندان‌پزشکی ناکامل بود. قوانین مربوط به برچسب‌گذاری بر کالاها و پوشش نیازهای مناطق محروم به صورت کامل یا نسبتاً کامل موجود بود.

  نتیجه‌گیری: ا گرچه در حال حاضر وزارت بهداشت برای بیشتر حیطه‌های تنظیمی، که معمولاً ناشی از مصادیق شکست بازار سلامت هستند، دارای مجموعه‌ای از قوانین و مقررات می‌باشد، مشکل اصلی از دید صاحب‌نظران و بر اساس شواهد، ضعف در تقویت، اجرایی شدن و پایش آن‌ها می‌باشد.