مقدمه: میزان مرگ و میر کودکان زیر یک سال یکی از شاخص‌های مهم تعیین کننده وضعیت سلامت یک جامعه محسوب می‌شود و این شاخص تحت تأثیر عوامل گوناگونی قرار دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر مرگ و میر کودکان زیر یک سال در شهرستان شاهرود انجام شد.

  روش کار: این مطالعه به صورت مورد- شاهدی همسان‌سازی شده صورت گرفت. مرگ کودک زیر یک سال به عنوان مورد در نظر گرفته شد. برای هر مورد، دو شاهد با همسان‌سازی زمان و مکان تولد انتخاب شدند (117 مورد و 234 شاهد). فرم جمع‌آوری داده‌ها برای هر دو گروه تکمیل شد و سپس اطلاعات حاصله در رایانه ثبت و با نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 16 و با استفاده از روش آنالیز آماری رگرسیون لجستیک شرطی به صورت تک متغیره و چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نسبت شانس ( OR ) خام و تصحیح شده محاسبه گردید.

  یافته‌ها: بر اساس نتایج آنالیز تک متغیره وزن بدو تولد زیر 2500 گرم (14/15= OR )، سن حاملگی کمتر از 37 هفته (85/9= OR ) و حاملگی پرخطر (13/3= OR ) رابطه معناداری با مرگ کودکان زیر یک سال داشتند (05/0 p< ). در نهایت در آنالیز چند متغیره، دو متغیر وزن زیر 2500 گرم هنگام تولد (04/8= OR ) و سن حاملگی زیر 37 هفته (51/3= OR ) رابطه معناداری با مرگ کودک زیر یک سال نشان دادند.

  نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج این مطالعه مشخص شد که دو متغیر وزن بدو تولد زیر 2500 گرم و سن حاملگی زیر 37 هفته مهم‌ترین متغیرهایی هستند که احتمال مرگ کودک زیر یک سال را افزایش می‌دهند.