دریافت: 12/4/91 پذیرش: 23/5/92

  مقدمه: مراجعه مجدد، به جز در موارد درمان‌های چند مرحله‌ای و یا به عبارت دیگر در مواردی که مراجعه مجدد به منظور تکمیل و پیگیری منطقی درمان صورت می‌گیرد، نشان‌دهنده آن است که در مراجعه اول به دلایل مختلف درمان بیمار به صورت کامل و صحیح صورت نگرفته است. این پژوهش با هدف تعیین علل مراجعه مجدد بیماران به بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در سال 1389 انجام شد.

  روش کار: این پژوهش از نوع پژوهش‌های مقطعی بود. جامعه پژوهش 2798 پرونده از بیمارانی بود که در سال 1389 به بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان مراجعه مجدد داشتند. تعداد 864 پرونده به صورت نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش چک‌لیستی شامل پنج بخش و 16 متغیر بود که با مراجعه به پرونده‌ها و استخراج داده‌های لازم تکمیل شدند. آنالیز داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی، آزمون دقیق فیشر و کای‌اسکوئر انجام شد.

  یافته‌ها: از بین بیماران مورد مطالعه 7/47% مرد و 3/52% زن بودند. در بیشتر موارد (5/46%)، علت مراجعه دوم این بیماران به مراکز مورد مطالعه، پیگیری درمان بود. عود بیماری (3/20%)، عوارض بیماری (5/14%)، بیماری جدید (4/10%)، درمان ناقص (1/7%)، عوارض جراحی (1%) و عوارض اقدام (2/0%) به ترتیب سایر علل مراجعه مجدد بیماران به مراکز مورد مطالعه بود.

  نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این پژوهش می‌توان گفت 9/56% از عللی که باعث مراجعه مجدد بیماران شده است غیر قابل اجتناب و پیشگیری بوده است و حدود 1/43% علل قابل پیشگیری می‌باشند که می‌توان با تجهیز مراکز درمانی به امکانات لازم جهت انجام جراحی‌های سرپایی و انجام اعمال جراحی غیرتهاجمی، توسعه درمانگاه‌های سرپایی و ارتقای کیفیت خدمات درمانگاهی، ویزیت بیماران در منزل و بالا بردن سطح آموزش بیماران در هنگام ترخیص این موارد را کاهش داد.