دریافت: 2/2/91 پذیرش: 3/5/92

  مقدمه: یکی از اهداف نظام سلامت، تأمین عدالت در مشارکت مالی، حمایت از خانوارها در برابر هزینه‌های سلامتی و به حداقل رساندن خانوارهای مواجه با هزینه‌های کمرشکن است . مشارکت ناعادلانه مالی مردم و پرداخت‌های مستقیم از جیب که متناسب با توان پرداخت نباشد، نه تنها موجب می‌شود خانوارهای بیشتری در گروه مواجه با هزینه‌های کمرشکن سلامتی قرار گیرند، بلکه ممکن است برخی خانوارها به خاطر تأمین این هزینه‌ها به زیر خط فقر سقوط کنند .

  روش کار: در این مطالعه با استفاده از داده‌های پیمایش درآمد- هزینه خانوار، شاخص عدالت در مشارکت مالی، نرخ خانوارهای مواجه با هزینه‌های کمرشکن به تفکیک شهری-روستایی در نه منطقه مورد بررسی قرار گرفت و از داده‌های الکترونیکی مرکز آمار بین سال‌های 1388 -1363 استفاده شد.

  یافته‌ها: میزان شاخص عدالت در مشارکت مالی در طول سال‌های منتخب 1363 تا 1388 با نوسانات اندکی همراه بوده است. عدد این شاخص در بخش روستایی در سال 1363، 76/0،در سال 1388، 75/0 و در بخش شهری در سال 1363 و 1388، 79/0 بود. همچنین مقایسه این شاخص در مناطق نه‌گانه شهری و روستایی کشور طی سال‌های منتخب از تفاوت معناداری برخوردار نبود. درصد خانوارهای مواجه با هزینه‌های کمرشکن طی سال‌های منتخب، به طور کلی افزایش یافته است. در بخش روستایی در سال 1363، 78/6%، در سال 1388، 76/5% و در بخش شهری در سال 1363، 9/3% و در سال 1388، 76/5% خانوارها با هزینه‌های کمرشکن سلامتی مواجه بودند.

  نتیجه‌گیری: برنامه‌های اجرا شده طی سال‌های منتخب به حد کافی مؤثر واقع نبوده و مشارکت مالی در پرداخت‌های سلامتی به خوبی هدفمند نشده است. نظام سلامت نتوانسته است آن چنان که باید در راستای حفاظت از خانوارها در برابر هزینه‌های کمرشکن عمل کند.