مقدمه: هدف اصلی بنگاه‏های اقتصادی همواره این بوده است که با حداقل منابع موجود، حداکثر ستاده را به دست آورند؛ این مسأله اشاره به بهبود کارایی و بهره‏وری در بنگاه‌ها دارد. با آن ک ه سرمایه اصلی نظام‏های بهداشتی و درمانی اعم از مالی و نیروی انسانی در بیمارستان‏ها هزینه می‏شود، تا قبل از دهه 1980، مطالعات معدودی در زمینه کارایی و بهره‌وری بیمارستانی صورت گرفته بود. در سال‌های اخیر، تلاش‏های بسیاری برای مقایسه عملکرد سیستم‏های بهداشتی مشاهده می‌گردد. هدف این مطالعه، سنجش بهره‌وری بیمارستان‏های عمومی تأمین اجتماعی کشور بود.

  روش کـار: در این مطالعه، بهره‏وری 64 بیمارستان‏ عمومی تأمین اجتماعی کشور با استفاده از شاخص مالم‏کوئیست طی سال‏های 1388 -1385 و با رویکرد نهاده محور و با فرض بازدهی متغیر نسبت به مقیاس، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. از چهار نهاده‌ی تعداد تخت فعال، تعداد پرستار، پزشک و سایر پرسنل و چهار ستاده‌ی تعداد اعمال جراحی، تخت روز اشغالی، پذیرش سرپایی و بستری برای بررسی استفاده شد. داده‏ها توسط چک‌لیست‏ مورد تأیید سازمان متبوع، جمع‏آوری و با استفاده از نرم‏افزار DEAP2 تحلیل شد.

  یافته‌ها: میانگین و انحراف‌معیار بهره‌وری کل عوامل تولید در بیمارستان‏های مورد مطالعه، به ترتیب 1 و 059/0، میانگین و انحراف‌معیار تغییرات کارایی فنی، به ترتیب 998/0 و 030/0، و میانگین و انحراف معیار تغییرات فن‌آوری، به ترتیب 002/1 و 045/0 به دست آمد. میانگین کارایی فنی خالص (مدیریتی)، 007/1 و میانگین کارایی مقیاس 991/0 و همچنین دامنه تغییر بهره‏وری کل عوامل تولید در بین بیمارستان‏های مورد مطالعه 827/0 تا 22/1 بود.

  نتیجه‌گیری: تغییرات فن‌آوری به همراه تغییرات کارایی مدیریتی، بر بهره‏وری کل عوامل اثر منفی، و تغییرات کارایی مقیاس و فنی بر آن اثر مثبت داشته است.