مقدمه: تحلیل هزینه‌ها و زمان مورد نیاز برای اجرای برنامه‌های بهداشتی به مدیران کمک می‌کند تا با برنامه‌ریزی دقیق و تخصیص مناسب منابع، حداکثر بهره‌وری را داشته باشند. مطالعه حاضر با هدف تحلیل هزینه و زمان برنامه‌های بهداشتی در سطح اول ارایه خدمات سلامت در دانشگاه علوم پزشکی شاهرود انجام شد.

  روش کـار: این مطالعه از نوع پژوهش‌های کاربردی است که به روش مقطعی در سال 1388 انجام شد. در این مطالعه 26 مرکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی به روش سرشماری مورد پژوهش قرارگرفتند. خدمات بهداشتی در سطح اول در قالب 43 برنامه طبقه‌بندی گردید. جهت تحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای Excel و تحلیل هزینه استفاده شد. نمایش داده‌ها به وسیله جداول توزیع فراوانی و نمودار صورت گرفت.

  یافته‌ها: فراوانی برنامه‌ها در شاخه مبارزه با بیماری‌ها تعداد 17 (55/39%) برنامه، در شاخه بهداشت خانواده، شش برنامه (95/13%)، در شاخه بهداشت محیط، شش برنامه (95/13%)، در شاخه بهداشت دهان و دندان، دو برنامه (56/4%)، در شاخه درمان سرپایی، چهار برنامه (30/9%)، در شاخه بهداشت حرفه‌ای، چهار برنامه (30/9%) و در شاخه بهداشت مدارس، چهار برنامه (30/9%) قرار داشت. بیشترین زمان صرف شده در کل برنامه‌ها مربوط به برنامه‌های شاخه درمان سرپایی با 51/45% بود. برنامه درمان سرپایی بیماران (82/16%)، از کل هزینه مصرف شده در بین 43 برنامه رتبه اول را داشت. بیشترین خدمت ارایه شده در برنامه‌های درمان سرپایی با 997730 مورد و پس از آن بهداشت خانواده با 224350 مورد بود.

  نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌ها، به منظور کاهش هزینه‌ها در برنامه‌های هزینه‌بر از جمله درمان سرپایی بیماران و آزمایشگاه، می‌توان با برون‌سپاری خدمات و استفاده از مشارکت بخش خصوصی کارایی را افزایش داد.