مقدمه: طوفان‌های گرد و غباری اثرات مضری بر سلامت و اقتصاد جامعه و تغییر اقلیم دارند. گرد و غبار، منجر به افزایش بیماری‌های مننژیت و تب دره و آسم و بیماری‌های ویروسی، و صدمه به DNA سلول‌های پوست و ریه می‌گردد. هدف از انجام این پژوهش بررسی غلظت، ماندگاری، تعداد روزهای گرد و غبار و روند ایجاد آن در سال‌های اخیر و همچنین اعتبارسنجی داده‌های ارایه شده سازمان محیط زیست ایران می‌باشد.

  روش کار: آمار تعداد روزهای گرد و غباری در 50 سال گذشته (1387 -1340) از سازمان هواشناسی، و غلظت ذرات و ماندگاری گرد و غبار در سال‌های (1389 -1380) از سازمان محیط زیست تهیه شد. جهت اعتیارسنجی داده‌ها، در شش ماه نخست سال 1389، از طریق نصب دستگاه‌های High Volume Air Sampler مدل PM₁₀ و Envirocheck مدل 07/1، در محل ایستگاه مؤسسه ملی تحقیقات سلامت در اهواز، در هر شش روز و همچنین روزهای گرد و غباری اهواز نمونه‌برداری شد و با داده‌های سازمان محیط زیست مقایسه گردید. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای Excell و SPSS16 پردازش گردید.

  یافته‌ها: در سال 1388، با میانگین و انحراف معیار 89/34 ±8/42 روز گرد و غبار در سال، بیشترین گرد و غبار در کشور رخ داده است. بیشترین تعداد روزهای گرد و غباری در سال 1387 در استان کرمانشاه، به تعداد 107 روز ودر سال 1388در استان خوزستان به تعداد 102 روز رخ داده است. میانگین غلظت حداکثر کل ذرات معلق در استان خوزستان در طی سال‌های 1386 الی 1388 برابر 1615 ± 7576 میکروگرم در متر مکعب بوده است. ماندگارترین رخداد گرد و غبار در اهواز 144 ساعت و هر رخداد گرد و غبار 98/22 ±6/32 ساعت دوام داشته است.

  نتیجه‌گیری: غلظت ذرات در روزهای گرد و غباری نسبت به روزهای عادی در کلیه استان‌های درگیر به طور قابل توجهی افزایش یافته است. میانگین و انحراف معیار غلظت ذرات در روزهای گرد و غباری در اهواز نسبت به استاندارد غلظت ذرات در ایران 11 ±5/16 برابر می‌باشد با توجه به شدت پدیده گرد و غبار و تأثیرات مضر آن بر سلامت ساکنین مناطق غرب و جنوب غرب کشور، مسؤولان باید هر چه سریع‌تر اقدامات لازم را انجام دهند.