مقدمه: در این مقاله به بررسی مواد و داروهای تجویز شده توسط عطاری‌های تهران برای درمان اعتیاد پرداخته شده است.
روش کـار: این تحقیق دارای دو بخش پژوهش کیفی و آزمایشگاهی بوده است. مصاحبه عمیق با ۵۲ نفر از ارایه‌دهندگان خدمات گیاهی از ۲۲ منطقه شهرداری تهران بزرگ و با ۳۲ نفر از معتادان یا خانواده‌های آنان و آزمایش کروماتوگرافی با لایه نازک برای ۵۵ نمونه از ترکیبات بدون نام دست‌ساز که برای درمان اعتیاد در عطاری‌ها فروخته می‌شود انجام گردید.
یافته‌ها: ۸۵% از عطاری‌های مورد مطالعه به درمان اعتیاد نیز می‌پرداختند. گیاهان دارویی تجویز شده شامل اسطوخودوس، سنبل‌الطیب، بهار نارنج، زنیان و بادرنجبویه بوده است. گرچه تنها ۲۰% از عطاری‌ها اظهار کردند که از ترکیبات شیمیایی نیز استفاده می‌کنند، لیکن بررسی آزمایشگاهی ۵۵ نمونه داروهای دست‌ساز تجویزی برای درمان اعتیاد نشانگر وجود حداقل یک ترکیب شیمیایی در تمام نمونه‌ها بود. ۹۱% نمونه‌ها دارای دی فنوکسیلات و ۵۸% دارای حداقل یک ترکیب اپیوئیدی بودند. هزینه درمان تجویز شده توسط عطاران از ۱۰ هزار تومان تا ۲۰۰ هزار تومان متفاوت بوده است. ۷۵% از معتادان این نوع ترکیبات را برای ترک اعتیاد بی تأثیر دانسته و یا آنها را اعتیادآور می‌دانستند.
نتیجه‌گیری: فعالیت وسیع عطاری‌ها در زمینه تجویز و فروش ترکیبات دست‌ساز علی‌رغم ممنوعیت قانونی آن و وجود تقاضا از سوی مردم چالشی جدی پیش روی سیاستگذاران این حیطه است. رویکرد علمی به طب گیاهی، تولید داروهای گیاهی زیر نظر وزارت بهداشت و فروش آنها با مجوز خاص، تدوین و اعمال آئین‌نامه نظارتی، آموزش نظام‌مند تمامی افرادی که به هر نوع دست‌اندرکار تولید، تجویز و یا فروش داروهای گیاهی هستند و آگاه‌سازی مردم پیشنهاد می‌شود.
