مقدمه: جامعه ‌ نگری^۱ یک شاخص مهم در بررسی عملکرد نظام ‌ های سلامت است و اجرای آن در حیطه داروسازی، وابسته به تعریف جایگاه مشخص حرفه در نظام سلامت است. تقویت ارتباطات حرفه ‌ ای و اجرای اصول داروسازی جامعه ‌ نگر، منجر به افزایش کیفیت ارا ی ه خدمات در نظام سلامت خواهد شد. تحقیق حاضر، تهیه، طراحی و اجرا گردید تا بتوان از نتایج آن، در جهت اجرای این اصول استفاده کرد.

روش ‌کار : در یک مطالعه توصیفی تحلیلی مقطعی، ۴۸۰ نفر از پزشکان و داروسازان شهر اصفهان انتخاب شدند. ابزار جمع ‌ آوری اطلاعات، پرسشنامه خود ایفای نگرش سنج ۵ رتبه ای لیکرت بود، که برای افزایش روایی و پایایی آن، مراحل پیش مقدماتی ^۲ و سپس مرحله پایلوت اجرا شد. روایی و پایایی در پرسشنامه پایلوت محاسبه گردید. از ضریبِ آلفای کرنباخ برای تعیین پایایی استفاده شد. آلفای کرنباخ پس از اصلاح پرسشنامه به ۸/۰ رسید. ورود و آنالیز اطلاعات با کمک نرم افزار SPSS ویرایش ۱۰ صورت گرفت و از آزمون ‌ های تی استیودنت ^۳ ، مجذور کای ^۴ و آنالیز واریانس ^۵ جهت آنالیز داده ‌ ها استفاده گردید. در تعیین پایایی پرسشنامه، از محاسبات آنالیز عاملی ^۶ استفاده و مقدار ویژه ^۷ حساب شد. در نهایت، پرسشنامه اصلی، در قالب ۳۵ گزاره استاندارد با روایی و پایایی مشخص و قابل قبول تهیه شد.

نتایج: برای افزایش پایایی ^۸ پس از حذف ۱۳ گزاره (از مرحله پیش مقدماتی با ۴۸ گزاره به مرحله نهایی با ۳۵ گزاره) آلفای کورنباخ به ۸/۰ رسید. اختلاف میان پزشکان و داروسازان در خصوص "اصول آموزش پزشکی و داروسازی" و نیز، مفهوم "داروسازی جامعه نگر" معنی ‌ دار بود. بر اساس آنالیز عاملی، اکثر پزشکان و داروسازان با بازنگری نقش داروسازان و رسیدن به جایگاه بهینه داروسازی موافق بودند.

بحث: واگذاری مسئولیت ‌ های مرتبط با حرفه داروسازی به داروسازان و ارا ی ه مراقبت ‌ های دارویی و خدمات داروسازی جامعه ‌ نگر توسط آن ‌ ها، مورد توافق اکثر پزشکان و داروسازان بود. همچنین، ارا ی ه آموزشهای مناسب و ویژه به دانشجویان دو رشته پزشکی و داروسازی و اصلاح سرفصل‌های درسی دانشکده ‌ های داروسازی، می ‌ تواند به بهبود این روند ، کمک شایانی بنماید.

مقدمه: راهنماهای طبابت بالینی، متونی هستند که به روشی نظام‌مند و برای کمک در تصمیم‌گیری در شرایط بالینی خاص تهیه می‌شوند. هدف از تهیه راهنماهای طبابت بالینی، ارایه توصیه‌های صریح و آشکار با هدفی معین برای تأثیرگذاری بر مخاطبان، به خصوص پزشکان است.

روش کـار: در این مطالعه الگوی مورد استفاده به صورت "رویکرد مناسب جهت اقتباس راهنماهای طبابت بالینی در نظام ملی سلامت" بر اساس تجربه به دست آمده از یک پروژه اجرا شده در نظام سلامت کشور در سال‌های ۱۳۸۴ الی ۱۳۸۶ زیر نظر وزارت بهداشت شرح داده شده است. این پروژه منجر به تهیه ۲۰ راهنما برای پزشکان خانواده شد. فرآیند اقتباس شامل سه مرحله است. مرحله اول: آمادگی، که شامل اقدامات لازم قبل از شروع اقتباس است و خود شامل ۵ زیرمرحله است. مرحله دوم: تدوین و تنظیم سؤالات، بررسی منابع مربوط و دریافت راهنماها که خود شامل ۱۲ زیرمرحله است. مرحله سوم: نهایی‌سازی که شامل ۳ زیرمرحله است و منجر به گرفتن بازخورد، مشاوره، بازبینی، به‌روزرسانی و تهیه نسخه نهایی راهنما می‌گردد.

نتیجه‌گیری: کاربرد راهنماهای طبابت بالینی، به خصوص با استفاده از روش اقتباس در مورد راهنماها، می‌تواند نقش مهمی در ارتقاء کیفیت خدمات در نظام سلامت داشته باشد. البته این امر نیازمند برنامه‌ریزی و هماهنگی‌های گسترده‌ در همه قسمت‌های نظام سلامت است، که خوشبختانه در طی سال‌های اخیر، اقدامات و مطالعات مفیدی در کشور ما انجام شده است.