مقدمه: سل هنوز یکی از علل مهم ناخوشی و مرگ و میر در جهان است. بر اساس تخمین سازمان جهانی بهداشت در سال 2000، 3/8 میلیون مورد جدید سل رخ داده است که 9% کل آنها همراه با عفونت HIV بوده است. از طرفی عفونت HIV باعث افزایش قابل توجه سل در مناطق مختلف دنیا شده است. هدف از این م طالعه بررسی خصوصیات مختلف بالینی و آزمایشگاهی بیماران مبتلا به سل و HIV است.

  روش‌کار: این تحقیق در طی سا ‌ ل ‌ های 1381 تا 1382 در بیمارستان مسیح دانشوری انجام شد. پرسشنامه اختصاصی که شامل اطلاعات زمینه ‌ ای، بالینی و پاراکلینیک لازم می ‌ باشد تهیه گردید . اسمیر و کشت خلط از نظر باسیل سل جهت همه بیماران گرفته شد و در مواردی که کشت خلط مثبت بود آنتی بیوگرام انجام شده آزمایشات شمارش خون و سرعت رسوب گلبول ‌ های سرخ و فلوسیتومتری جهت همه بیماران انجام شد و رادیو گرافی بیماران توسط متخصص رادیولوژی تفسیر شد. اطلاعات وارد شده با SPSS (version 11) آنالیز شد.

  نتایج: 15 بیمار وارد مطالعه شدند که 13 نفر (7/86%) مرد بودند. میانگین سن 78/5 ± 9/36 بود. اعتیاد تزریقی شایعترین راه انتقال بود. همه بیماران فرم ریوی سل داشتند. دو بیمار علاوه بر فرم ریوی آمپیم و پریکاردیت هم داشتند. 13 مورد (7/86%) اسمیر خلط مثبت داشتند. 80% بیماران عفونت همزمان HIV داشتند. میانگین CD4 ، 45/199 ± 15/239 بود. همه بیماران بجز یک مورد تظاهرات رادیولوژیک، آتیپیک داشتند . هپاتیت دارویی در 20% بیماران اتفاق افتاد و 5 نفر (3/33%) فوت کردند. شایعترین عفونت همراه فرصت طلب کاندیدیاز دهانی و خل ق ی بود.

  نتیجه‌گیری: عفونت همزمان سل و HIV با ناخوشی و مرگ و میر بالایی همراه است. سل بعنوان یک بیماری معرف ایدز شناخته می ‌ شود.