مقدمه: تخصیص بهینه و مبتنی بر نیاز منابع از وظایف مهم نظام سلامت می‌باشد. هدف این مطالعه مقایسه روش‌های موجود تخصیص منابع و تطبیق آنها با شرایط کشور و همچنین بررسی امکان انتخاب و بومی‌سازی ترکیبی از این شاخص‌ها و ارزیابی وضع موجود تخصیص منابع نظام سلامت در ایران بر اساس آنها است .

  روش کار: با استفاده از بانک‌های اطلاعاتی Medline و Google Scholar و تماس با افراد خبره، روش‌ها و شاخص‌های تخصیص مبتنی بر نیاز منابع شناسایی شدند و با انتخاب ترکیب مناسبی از آنها نسبت سهم هر استان از منابع نظام سلامت برآورد گردید. سپس وضع موجود تخصیص منابع در ایران بررسی و با وضعیت تخصیص منابع مبتنی بر شاخص‌های منتخب مقایسه شد.

  یافته‌ها: مهم‌ترین شاخص‌هایی که برای تخمین نیاز مناطق مختلف به منابع نظام سلامت مورد استفاده قرار گرفته‌اند عبارتند از جمعیت، مرگ‌ومیر، شاخص‌های اقتصادی- اجتماعی، هزینه‌های مربوط به بیماری‌های شایع، هزینه‌های اضافی مربوط به مناطق دور افتاده و روستایی، میزان مصرف منابع در گذشته، خدمات پزشک خانواده و هزینه‌های دارویی. هر کشور با توجه به شرایط خود و میزان دسترسی به داده‌ها، ترکیبی از این شاخص‌ها را استفاده کرده است. مقایسه مدل مبتنی بر شاخص‌های منتخب با وضع موجود تخصیص بودجه وزارت بهداشت نشان می‌دهد 12 استان از بودجه زیادتر، 14 استان از بودجه کمتر و 4 استان از بودجه متناسب برخوردار بوده‌اند.

  نتیجه‌گیری: ترکیب مناسبی از جمعیت، مرگ و درجه محرومیت هر استان می‌تواند به تخصیص مبتنی بر نیاز منابع نظام سلامت کمک نماید. بین منابع تخصیص یافته و مقدار بودجه‌ای که بر اساس روش مبتنی بر نیاز محاسبه شده است در برخی استان‌ها اختلاف زیادی وجود دارد. توسعه و تکمیل این الگو و استفاده از اطلاعات دقیق می‌تواند مبنای مناسبی برای تخصیص منابع باشد.