مقدمه: درگیری پوستی و عروقی جز و تظاهرات اصلی و اولیه اسکلرودرمی محدود است که می تواند در تشخیص این بیماری در مراحل اولیه و به دنبال آن شروع درمان قبل از پیشرفت ضایعات فیبروتیک در پوست و احشاء داخلی کمک کننده باشد. هدف از انجام مطالعه تعیین حساسیت و ویژگی تظاهرات پوستی و عروقی به منظور تشخیص بیماری اسکلرودرمی محدود بود.

روش کار: 40 بیمار مبتلا به اسکلرودرمی که با معیار ACR (انجمن روماتولوژی آمریکا) تشخیص آنها مسجل شده بود، از بین مراجعه کنندگان به درمانگاه کلاژن واسکولار مرکز تحقیقات روماتولوژی همراه با 40 بیمار مبتلا به سایر بیماریهای کلاژن واسکولار و 40 نفر افراد سالم انتخاب و از نظر وجود علایم پوستی آکروسیانوز، آکرواستئولیز، گانگرن، پدیده رینود، زخم‌های گوده‌گذار¹ ، تلانژکتازی بیش از 5 عدد در صورت و کف دست، هیپوپیگمانتاسیون، هیپرپیگمانتاسیون، قطر عمودی و افقی دهان و تعداد چین ‌ های شعاعی اطراف دهان بررسی گردیدند.

نتایج: میانگین سن در مبتلایان به اسکلرودرمی و افراد سالم 40 سال و در سایر بیماریهای کلاژن واسکولار 36 سال بود. سن افراد در گروه ‌ های مورد بررسی بین 70-14 سال متغیر بود. همچنین در هر سه گروه، بیش از 95% افراد مورد مطالعه را زنان تشکیل می ‌ دادند. سه گروه مورد مطالعه از نظر سن و نسبت مرد به زن اختلاف آماری معنی ‌ داری نداشتند. بیماران اسکلرودرمی بطور متوسط 7 سال و 7 ماه از بیماریشان می ‌ گذشت. از میان تظاهرات پوستی مختلف، رینود و زخم گوده گذار به ترتیب با 5/97% و 5/82% بیشترین حساسیت و آکروسیانوز و آکرواستئولیز به ترتیب با 5% و 5/12% کمترین حساسیت را در تشخیص اسکلرودرمی داشتند. در تشخیص مبتلایان به اسکلرودرمی از افراد سالم، علا ی م پوستی آکروسیانوز، آکرواستئولیز، گانگرن، زخم گوده گزار ، تلانژکتازی بیش از 5 عدد در صورت و کف دست، هیپوپیگمانتاسیون، هیپرپیگمانتاسیون همگی ویژگی 100% داشتند. در تشخیص مبتلایان به اسکلرودرمی از مبتلایان به سایر بیماری ‌ های کلاژن واسکولار نیز علایم فوق ویژگی 100% داشتند. ویژگی رینود در تشخیص بیمار اسکلرودرمی از فرد سالم 5/97% و از مبتلایان به سایر بیماری ‌ های کلاژن واسکولار 70% بود.

به منظور پیدا کردن بهترین نقطه جداسازی ² برای قطر عمودی و افقی دهان و تعداد چین ‌ های دهانی از منحنی ROC استفاده گردید که بیشترین سطح زیر منحنی برای تشخیص بیماران اسکلرودرمی از افراد دو گروه دیگر متعلق به تعداد چینهای دهانی بود.

نتیجه‌گیری: با توجه به حساسیت و ویژگی بالای پدیده رینود و شروع تظاهر این علامت در مراحل ابتدایی بیماری، می ‌ توان آن را به عنوان پدیده قابل قبول برای غربالگری بیماران تلقی نمود. برای قضاوت صحیح در مورد ویژگی علا ی م هیپرپیگمانتاسیون و هیپوپیگمانتاسیون مطالعه ‌ ای با گروه کنترلی شامل بیماران پوستی و در مورد علا ی م آکروسیانوز، آکرواستئولیز و گانگرن نیاز به گروه کنترل شامل بیماریهای عروقی مثل واسکولیت ‌ ها، آترواسکلروز، انسدادهای شریانی حاد و ترومبو آنژئیت ابلیتران می ‌ باشد.