دریافت: 20/8/93   پذیرش: 28/11/93

چکیده

مقدمه: درج پیام‌های هشداری روی پاکت‌های سیگار یکی از روش‌های جهانی برای  افزایش آگاهی افراد سیگاری از مخاطرات مصرف سیگار است. تأثیر پیام‌های هشداری بهداشتی روی پاکت‌های سیگار به اندازه، موقعیت و طرح آن‌ها بستگی دارد. هدف این مطالعه ارزیابی پیام‌ها و مقایسه انواع پیام‌های موجود از دیدگاه افراد سیگاری بود.

روش کـار: این پژوهش مقطعی روی 300 نفر از افراد سیگاری شهر بندرعباس در سال 1393 انجام شد. افراد مورد مطالعه به صورت تصادفی از 10 منطقه شهری انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده، پرسشنامه‌ای شامل مشخصات دموگرافیک، کیفیت پیام‌ها (ساختار نوشتاری و تصویری) و مقایسه تأثیر انواع پیام‌های موجود از نظر افراد سیگاری بود. داده‌های جمع‌آوری شده با نرم‌افزار SPSS 19 و آزمون‌های توصیفی و تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: میانگین سنی افراد مورد مطالعه 8/36 سال با انحراف معیار 9/9 و دامنه 18 تا 70 سال بود. تعداد زیادی از افراد مورد مطالعه، سابقه مصرف زیر 10 سال و مقدار مصرف بین 20-10 نخ روزانه داشتند. از نظر تحصیلات در بین افراد مورد مطالعه تعداد افراد دارای تحصیلات دیپلم بیشتر (3/41%) بود. به طور کلی فقط ارزیابی 19% افراد از کیفیت پیام‌ها (تمامی موارد مطرح شده در مورد کیفیت) در حد خوب بود و بیش از 80%، ارزیابی ضعیف و متوسط از کیفیت پیام‌ها داشتند.  مقایسه سه پیام هشداری نشان داد که پیام سوم (توصیف مرگ، زندگی با تصویر ریه بیمار و ریه سالم) از نظر افراد سیگاری، تأثیر بیشتری داشت.

نتیجه‌گیری: طراحان پیام‌ها باید در مورد ساختار پیام‌های هشداری روی پاکت‌های سیگار مثل طرح، اندازه و تصویر پیام‌ها تجدید نظر کنند و مواردی همچون تکراری بودن تصویر پیام، جلب توجه کم پیام نسبت به جذابیت مارک سیگار اصلاح شود. تعداد و تنوع پیام‌های هشداری محدود می‌باشد و نیاز است پیام‌های بیشتری با تصاویر هشداری متفاوت روی پاکت‌های سیگار درج شود.