مقدمه: با توجه به اهمیت پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر این مطالعه سعی دارد نقاط قوت و ضعف ارائه خدمات به بیماران مبتلا به بیماریهای غیرواگیر را در سطح اول ارائه خدمات سلامت در زمان بروز بحران‌هایی شبیه پاندمی کرونا بررسی نماید.
روش کار: پژوهش کیفی حاضر با روش تحلیل محتوا در سال 1401 انجام شد و داده ها با مشارکت 11 نفر از صاحبنظران (مسئولان بیماریهای غیرواگیر از 11 دانشگاه علوم پزشکی در کشور ایران) از طریق مصاحبه فردی جمع آوری و با استفاده از نرم افزار MAXQDA تحلیل گردید.
یافته‌ها: یافته‌ها نقاط قوت و ضعف کلیدی در ارائه خدمات به بیماران مبتلا به بیماری‌های غیرواگیر در دوران بحران کووید-۱۹ را آشکار کرد. نقاط قوت شامل دسترسی مؤثر به جمعیت تحت پوشش از طریق شبکه بهداشت، سامانه ثبت بیماران، اجرای برنامه ایراپن، استفاده از دستگاه‌های پورتبل و افزایش اعتماد مردم بود. نقاط ضعف در دو دسته قابل تفکیک بودند: کاستی‌های برنامه‌ریزی مانند ثبت سطحی داده‌ها، بی‌اهمیتی مدیران نسبت به بیماری‌های غیرواگیر و گسترش ناکافی مراقبت‌های غیرحضوری، و چالش‌های سازمانی از جمله چندوظیفه‌گی پرسنل، خصوصی‌سازی پایگاه‌ها، ضعف سیستم ارجاع و کمبود نیروی انسانی و تجهیزات که تداوم و کیفیت مراقبت از بیماران مزمن را تضعیف کرد.
نتیجه گیری: یافته‌ها نشان می‌دهند که ساختار شبکه بهداشتی و برنامه‌های نوآورانه (مانند ایراپن[1]) به عنوان نقاط قوت، امکان تداوم نسبی خدمات را فراهم کردند، اما چالش‌های سیاستی (عدم اولویت‌دهی، درمان‌محوری) و محدودیت‌های سازمانی (چندپیشگی پرسنل، ضعف تله مدیسین) اثرات منفی قابل توجهی بر جای گذاشتند.